Kumbukumbu yangu ya Hong Kong

Mji mkuu wa Kenya, Nairobi una sifa ya kuwa kati ya miji michangamfu sana duniani na baada ya kukaa hapa kwa muda, nimepatana na watu aina mbali mbali ambao wameonyesha hamu ya kuelewa hali na maisha ya nitokako. Hata hivyo hivi karibuni, wengi wamekuwa na maswali chungu nzima kuhusu matukio yanayoangaziwa sana huko Hong Kong. Kinachonishangaza mno kama raia wa jamuhuri ya Uchina ni taswira moja tu potovu kama dola jekundu na la kimla. Taswira hii ni ya kutatanisha kwasababu haitilii maanani muktadha wa historia ya Hong Kong na maeneo mengineo kwa uwiano wa Uchina.

Usiangae kwani makala hii kwa ukamilivu imeandika kwa lugha ya Kiingereza. Siku nyingine ningeandika kuanzia Kiswahili.
… 

 

基库尤语的一些核心时态

基库尤语教学和研究最有可见度的地方在美国。1985年威斯康星大学麦迪逊分校出版的《Gĩkũyũ nĩ kĩoigire(基库尤语这么说)》是很完整的一套教材,一共三册,前两册分别涉及基本教学要点和实战会话,第三册则是作者们关于一些语法点的短篇文章。整个三册书加在一起将近一千页,主创团队以本尼特(P. R. Bennett)为核心有七人之多1,非常不寻常。语言描述性作品有好有坏,但是这套作品相对来说较为详尽。当然缺点也有,除了预设人群是英语母语人群可能会造成知识的盲点,原书书写过于轻松、口语化,不够精要也不方便人记忆。这篇文章试着将本尼特等(1985)凌乱的叙述里面总结出一些要点,介绍一下基库尤语一些重要时态的结构和形态。文章前半部分的六个表格尽量复原本尼特等(1985)命名方式并重新归类,总结部分则是自己重新的叙述。

基库尤语动词的构成

基库尤语一个动词可以表达一个句子,这点和斯瓦希里语或其他班图语系的语言很像,时态标签可以出现的位置有两个,主干结构如下:

(焦点) 主语- 时态1 (?-)* (宾语-) 动词词基** 时态2(含词尾)
(FOC)  SBJ- TMA1 (?-)* (OBJ-)  VB**- TMA2(inc. Final)

     *:极少数情况下有-kĩ-的补充词缀,表示让语气更轻松。
     **:这里的动词词基(Verb Base)在班图语言学里指动词词干(Verb Stem)去掉结尾(一般是-a)以外的部分

由于主语前缀和时态前缀、时态前缀和动词词基之间经常发生元音融合现象和辅音融合现象,所以可能直接看到例子的时候较为突兀。比如现在进行时的词素{-raa-}如果后面是“看到”这个动词词干-ona,则前者的a会和后者o融合成出 <ndĩroona>“我正在看”。
… 

  1. Patrick R. Bennett、Ann Biersteker、Waithira Gikonyo、Susan Hershberg、Joel Kamande、Corolyn Perez、Martha Swearingen []