葛公尚和周庆生编写的《世界民族》(2016年,中国社会科学出版社)可能是目前中文文献里唯一较全面地引荐非洲地区语言和部落/民族的一本书,这里总结一些书中出现过的语言、部落/民族的汉译。《世界民族》的上编“种族与民族”由葛公尚编写(简称葛公尚2016),下编由周庆生设计框架并编写部分章节,另一部分章节由王锋编写(简称周庆生&王锋2016)。
□ 和人相关的概念
■ 和语言相关的概念
?学界有争议/很难不限定语境解释
!汉译有冲突/主流学界不再使用/不确定对应是否正确
???没有找到外文的对应
| 葛公尚2016 | 
周庆生/王锋2016 | 
英语术语 | 
 | 
■埃及语族(163) | 
Egyptian language | 
 | 
■古埃及语(163) | 
Ancient Egyptian | 
 | 
■阿拉伯语(163) | 
Arabic | 
| ?尼格罗人种 (75) | 
 | 
?Negros | 
| ?尼格利罗人种(75) | 
 | 
?Negrillos | 
| ?俾格米人(75) | 
 | 
?Pygmies | 
| ?科伊桑人(75) | 
 | 
?Khoisan | 
| ?布须曼人(75) | 
 | 
?Bushmen | 
| ?苏丹尼格罗人(76) | 
 | 
?Sudanic Negros | 
| ?尼格罗人种苏丹类型(76) | 
 | 
?Negro groups of the Sudanic type | 
| ?班图尼格罗人(76) | 
 | 
?Bantu Negros | 
 | 
?班图语(171) | 
?Bantu languages | 
| ?班图人(76) | 
 | 
?Bantu | 
| ?西苏丹人(76) | 
 | 
?West Sudanic people | 
| ?中苏丹人(76) | 
 | 
?Central Sudanic people | 
| ?东苏丹人(76) | 
 | 
?East Sudanic people | 
| ?尼洛特人(76) | 
 | 
?Nilotes | 
 | 
■!库斯特语族(166) | 
Cushitic languages | 
| ?!库希特人(77) | 
 | 
?Cushites | 
| ■!尼日尔—科尔多凡语系(77) | 
■!尼日尔—刚果语系(170) | 
Niger-Kordofanian languages | 
| ■科尔多凡语族(78) | 
■科尔多凡语族(170) | 
Kordofanian languages | 
| ■尼日尔—刚果语族(78) | 
■尼日尔—刚果语系(170) | 
Niger-Congo languages | 
| ■尼罗—撒哈拉语系(78) | 
 | 
Nilo-Saharan languages | 
| ■贝努埃—刚果语支(78) | 
■贝努埃—刚果语(171) | 
Benue–Congo languages | 
| ■!西大西洋语支(78) | 
 | 
West Atlantic languages | 
 | 
■!大西洋语支(170) | 
Atlantic languages | 
| ■!克瓦语支(78) | 
■!库阿语(171) | 
Kwa languages | 
| ■古尔语支(78) | 
■古尔语(172) | 
Gur languages | 
| ■!东阿达马瓦语支(78) | 
 | 
!Adamawa-Eastern | 
 | 
■!阿达马瓦—乌班吉语(172) | 
!Adamawa-Ubangi languages | 
 | 
■格巴亚语(172) | 
Gbaya | 
 | 
■恩巴卡语(172) | 
Ngbaka | 
 | 
■!马萨纳语(172) | 
!Masana  | 
 | 
■伊乔语支(172) | 
Ijaw languages | 
 | 
■伊乔语(172) | 
Ijaw | 
| □伊乔族(79) | 
 | 
Ijaw/Ijo | 
 | 
■德菲卡语(172) | 
Defaka | 
 | 
■夸利布语(170) | 
Koalib | 
| □夸利布族(78) | 
 | 
Koalib | 
| □通通族(78) | 
 | 
?!Tumtum/Kadu | 
 | 
■特加利语(170) | 
Tegali | 
| □特加利族(78) | 
 | 
Tegali | 
| □塔洛迪族(78) | 
 | 
?!Talodi | 
 | 
■卡特拉语(170) | 
Katla | 
| □卡特拉族(78) | 
 | 
Katla | 
 | 
■卢旺达语(171) | 
Kinyarwanda | 
| □尼亚卢旺达族(78) | 
 | 
Nyarwanda | 
| □马夸族(78) | 
 | 
Makua | 
 | 
■绍纳语(171) | 
Shona | 
| □绍纳族(78) | 
 | 
Shona | 
 | 
■刚果语(172) | 
(Ki)Kongo | 
| □刚果族(78) | 
 | 
Kongo | 
| □马拉维族(78) | 
 | 
?!Malawi | 
 | 
■科隆迪语(171) | 
(Ki)Rundi | 
| □隆迪族(78) | 
 | 
Rundi | 
 | 
■祖鲁语(171) | 
(isi)Zulu | 
| □祖鲁族(78) | 
 | 
Zulu | 
 | 
■科萨语(172) | 
(isi)Xhosa | 
| □科萨族(78) | 
 | 
Xhosa | 
| □卢巴族(78) | 
 | 
Luba | 
| □伊比比奥族(78) | 
 | 
Ibibio | 
| ?班图大族(78) | 
 | 
?Bantu | 
| □聪加族(78) | 
 | 
Tsonga | 
| □尼亚姆韦齐族(78) | 
 | 
Nyamwezi | 
 | 
■!吉库犹语(172) | 
Kikuyu/Gikuyu | 
| □!基库尤族(78) | 
 | 
Kikuyu/Gikuyu | 
| □蒙戈族(78) | 
 | 
Mongo | 
 | 
■茨瓦纳语(172) | 
Tswana | 
| □茨瓦纳族(78) | 
 | 
Batswana/Tswana | 
 | 
■!南索托语(172) | 
South Sotho/Sesotho | 
 | 
■!北索托语(172) | 
North Sotho/Sepedi | 
| □!苏陀族(78) | 
 | 
Basotho | 
| □卢希亚族(78) | 
 | 
Luhya | 
| □奥文本杜族(78) | 
 | 
Ovimbundu | 
| □芳族(78) | 
 | 
Fang | 
 | 
■卢干达语(172) | 
Luganda | 
| □干达族(78) | 
 | 
Baganda | 
 | 
■斯威士语(172) | 
Swazi/Swati | 
| □本巴族(78) | 
 | 
(Ba)Bemba | 
 | 
■多贡语(172) | 
Dogon | 
 | 
■斯瓦希里语(171) | 
(Ki)Swahili | 
| □斯瓦希里族(79) | 
 | 
(Wa)Swahili | 
 | 
■北沃尔特—刚果语(172) | 
North Volta-Congo | 
| □尧族(79) | 
 | 
(Wa)Yao | 
| □蒂夫族(79) | 
 | 
Tiv(i) | 
| □蒂卡尔族(79) | 
 | 
Tikar | 
| □埃科伊族(79) | 
 | 
??? | 
| □巴米累克族(79) | 
 | 
??? | 
| ?“半班图语”(79) | 
 | 
?Semi-Bantu/Bantoid | 
| ?塞内冈比亚族团(79) | 
 | 
?Senegambian | 
 | 
■!弗拉尼语(170) | 
Fula/Fulani | 
| □!富拉尼族(79) | 
 | 
Fula/Fulani | 
 | 
■大西洋—刚果语族(170) | 
Atlantic-Congo languages | 
 | 
■福拉孔达语(170) | 
??? | 
 | 
■?!富塔加龙语(170) | 
?!Fouta Djallon | 
 | 
■沃洛夫语(170) | 
Wolof | 
| □沃洛夫族(79) | 
 | 
Wolof | 
 | 
■沃尔特—刚果语支(171) | 
Volta-Congo languages | 
| □塞雷尔族(79) | 
 | 
Serer | 
| □图库勒尔族(79) | 
 | 
!Toucouleurs/Tukulor | 
| □迪奥拉族(79) | 
 | 
??? | 
| □巴兰特族(79) | 
 | 
Balanta | 
| □基西族(79) | 
 | 
Kissi/Kisi | 
| □林巴族(79) | 
 | 
Limba | 
| □泰姆涅族(79) | 
 | 
Temne | 
 | 
■约鲁巴语(171) | 
Yoruba | 
| □约鲁巴族(79) | 
 | 
Yoruba | 
 | 
■伊博语(171) | 
Igbo | 
| □伊博族(79) | 
 | 
Igbo | 
 | 
■埃多语/比尼语(171) | 
Edo/Bini | 
| □比尼族(79) | 
 | 
Edo/Bini | 
 | 
■!努培语(171) | 
Nupe | 
| □!努佩族(79) | 
 | 
Nupe | 
 | 
■埃菲克语(171) | 
Efik | 
 | 
■卡塔布语(171) | 
Tyap/Katab | 
| □伊格比拉族(79) | 
 | 
Ebira/Egbira | 
| □格巴里族(79) | 
 | 
Gbagyi/Gbari | 
| ?阿肯族团(79) | 
 | 
Akan | 
| □阿肯人(79) | 
 | 
Akan | 
| □阿尼人(79) | 
 | 
Anyi | 
 | 
■阿散蒂语(171) | 
Ashanti | 
| □阿散蒂人(79) | 
 | 
Ashanti/Asante | 
 | 
■芳蒂语(171) | 
Fante | 
| □芳蒂人(79) | 
 | 
Fante | 
| □阿铁人(79) | 
 | 
?Attié/Akyem | 
| □布龙人(79) | 
 | 
Bono | 
| □鲍勒人(79) | 
 | 
Baule/Baoulé | 
 | 
■埃维语(171) | 
Ewe | 
| □埃维人(79) | 
 | 
Ewe | 
 | 
■丰语(171) | 
Fon | 
| □丰族(79) | 
 | 
Fon | 
 | 
■巴马勒语(171) | 
??? | 
 | 
■克鲁语(171) | 
Kru languages | 
 | 
■东北克鲁语(171) | 
??? | 
 | 
■南克鲁语(171) | 
??? | 
| ?克鲁族团(79) | 
 | 
?Kru | 
| □克鲁人(79) | 
 | 
Kru | 
 | 
■特威语(171) | 
Twi | 
| □贝特人(79) | 
 | 
Bete | 
| □巴奎人(79) | 
 | 
Bakwe | 
| □格雷博人(79) | 
 | 
Grebo | 
| □克兰人(79) | 
 | 
Krahn | 
| □巴萨人(79) | 
 | 
Bassa | 
| □格雷人(79) | 
 | 
Guere/Wee | 
| □萨波人(79) | 
 | 
Sapo | 
| □迪达人(79) | 
 | 
Dida | 
| □沃贝人(79) | 
 | 
Wobe | 
| □拉贡部落群(79) | 
 | 
??? | 
| ■!曼德语支(80) | 
■!曼迪语族(170) | 
Mande languages | 
 | 
■!曼迪语(170) | 
Mande | 
 | 
■?!马林凯语(170) | 
Maninka/Malinke | 
| □?!马林克人(80) | 
 | 
Malinké | 
 | 
■班巴拉语(170) | 
Bambara | 
| □班巴拉族(80) | 
 | 
Bambara | 
| □门德族(80) | 
 | 
Mende | 
| □索宁克人(80) | 
 | 
Soninke | 
| □苏苏族(80) | 
 | 
Susu/Soso | 
| □克佩勒人(80) | 
 | 
Kpelle | 
| □丹人(80) | 
 | 
?!Yakuba/Dan/Gio | 
| □迪乌拉人(80) | 
 | 
Dyula/Dioula/Juula | 
| □瓦伊人(80) | 
 | 
Vai | 
| □比萨人(80) | 
 | 
Bissa | 
| □奎尼人(80) | 
 | 
??? | 
| □洛马人(80) | 
 | 
Loma | 
| □萨莫人(80) | 
 | 
Samo | 
| □马诺人(80) | 
 | 
Mano | 
 | 
■莫雷语/莫西语(172) | 
Mossi/?Moore | 
| □莫西族(80) | 
 | 
Mossi | 
| □塞努福人(80) | 
 | 
Senufo | 
| □古尔马族(80) | 
 | 
??? | 
| □卡布雷人(80) | 
 | 
?Kabiye/Kabye/Kabre | 
| □洛比族(80) | 
 | 
Lobi | 
| □博博族(80) | 
 | 
?Bobo | 
| □格鲁西族(80) | 
 | 
Grusi | 
| □阿赞德族(80) | 
 | 
Azande | 
| □班达族(80) | 
 | 
Banda | 
| □格拜亚族(80) | 
 | 
Gbaya/Gbeya | 
| □姆布姆族(80) | 
 | 
?!Mbum | 
| □恩格班迪族(80) | 
 | 
Ngbandi | 
| □穆穆耶族(80) | 
 | 
Mumuye | 
| □昌巴人(80) | 
 | 
Chamba | 
| □阿卡人(80) | 
 | 
?!Baka/Bayaka | 
| □!宾加人(80) | 
 | 
?!Babinga | 
| □?!宾卡人(84) | 
 | 
?!Babinga | 
| ■桑海语族(80) | 
■桑海语(169) | 
Songhai languages | 
| □桑海族/桑海人(82) | 
 | 
Songhai | 
| ■沙里—尼罗语族(81) | 
■沙里—尼罗语族(168) | 
!Chari-Nile languages | 
| ■撒哈拉语族(81) | 
■撒哈拉语族(169) | 
Saharan languages | 
| ■马巴语族(81) | 
■马巴语族(169) | 
Maban languages | 
 | 
■马巴语(169) | 
Maba | 
 | 
■马萨利特语(169) | 
Masalit | 
| ■富尔语族(81) | 
■富尔语族(169) | 
Fur languages | 
 | 
■富尔语(169) | 
Fur | 
| □富尔族(82) | 
 | 
Fur | 
| ■科马语族(81) | 
 | 
!Koman languages | 
| ?尼洛特族团(81) | 
 | 
Nilotes | 
| ■东苏丹语支(81) | 
■东苏丹语支(168) | 
Eastern Sudanic languages | 
 | 
■!卢奥语(168) | 
!Luo | 
| !乔卢奥族(81) | 
 | 
!Luo | 
 | 
■丁卡语(168) | 
Dinka | 
| □丁卡族(81) | 
 | 
Dinka | 
| □卡伦津族(81) | 
 | 
Kalenjin | 
 | 
■古努比亚语(169) | 
Old Nubian language | 
 | 
■克努齐—栋古拉语(169) | 
!Kenzi/Kenuzi,Dongolawi | 
 | 
■诺宾语/法迪德贾语(169) | 
Nobiin,Fadicca/Fiadicca | 
| □努比亚族(81) | 
 | 
Nubian | 
| □特索族(81) | 
 | 
Teso | 
 | 
■努埃尔语(168) | 
Nuer | 
| □努埃尔族(81) | 
 | 
Nuer | 
| □兰戈族(81) | 
 | 
Lango | 
| □阿乔利族(81) | 
 | 
Acholi | 
| □阿卢尔族(81) | 
 | 
Alur | 
| □巴里族(81) | 
 | 
Bari | 
 | 
■!马萨伊语(168) | 
Maasai | 
| □!马赛族(81) | 
 | 
Maasai | 
| □希卢克族(81) | 
 | 
Shilluk | 
| □卡拉莫卓族(81) | 
 | 
Karamojong/Karimojong | 
| □图尔卡纳族(81) | 
 | 
Turkana | 
| ■中苏丹语支(81) | 
■中苏丹语支(168) | 
Central Sudanic languages | 
 | 
■莫鲁语(168) | 
Moru | 
| □?莫鲁芒格贝图族(81) | 
 | 
?!Moru,?!Mangbetu | 
| □萨拉族(81) | 
 | 
Sara | 
| □巴吉尔米族(81) | 
 | 
?Baguirmi | 
 | 
■马迪语(168) | 
Madi | 
| □?莫鲁马迪族(81) | 
 | 
?!Moru,?!Madi | 
| □邦戈族(81) | 
 | 
Bongo | 
| ■贝尔塔语支(81) | 
■贝尔塔语支(168) | 
Berta languages | 
 | 
■贝尔塔语(168) | 
?!Berta | 
| □贝尔塔族(81) | 
 | 
Berta | 
| ■库纳马语支(81) | 
■库纳马语支(169) | 
Kunama languages | 
 | 
■库纳马语(169) | 
Kunama | 
| □库纳马族(81) | 
 | 
Kunama | 
 | 
■卡努里语(169) | 
Kanuri | 
| □卡努里族(81) | 
 | 
Kanuri | 
| □图布族(82) | 
 | 
Tubu | 
| □扎加瓦族(82) | 
 | 
Zaghawa | 
| □吉尔马人(82) | 
 | 
Zarma | 
| □登迪人(82) | 
 | 
Dendi | 
| □马巴族(82) | 
 | 
Maba | 
| ■!科马语族(82) | 
■!科马语族(169) | 
!Koman languages | 
 | 
■古穆兹语(169) | 
Gumuz | 
| □!科马族(82) | 
 | 
!Koman | 
| ■科伊桑语系(82) | 
■科伊桑语系(173) | 
Khoisan languages | 
| ■!南非科伊桑语族(82) | 
■!科伊桑语系南部非洲语族(173) | 
??? | 
 | 
■!科伊桑语系南部非洲语族北部语支(173) | 
??? | 
 | 
■孔—埃科坎语(173) | 
Ekoka !Kung | 
 | 
■孔—戈加比斯语/科科语/考考语(173) | 
ǂKxʼao-ǁʼae | 
 | 
■孔—宋姆克韦语/宋—奥西语(173) | 
!Tsumkwe,!Juǀʼhoan | 
 | 
■!科伊桑语系南部非洲语族中部语支(173) | 
??? | 
 | 
■纳马语(也称科伊语或霍顿督语)(173) | 
Nama | 
| □科伊科因部落群(82) | 
 | 
Khoikhoi/Koikoin/Khoekhoe  | 
| ?霍顿督人(科伊科因人旧称)(84) | 
 | 
?!Hottentots/Hottentotten | 
 | 
■胡奎语(173) | 
?!Tshukhwe | 
 | 
■夸迪语(173) | 
!Kwadi | 
 | 
■瓦—奥瓦尼语(173) | 
??? | 
 | 
■桑语(173) | 
San | 
| □桑人部落群(82) | 
 | 
San | 
| □山地达马拉人(82) | 
 | 
Damara | 
 | 
■!桑达韦语族(173) | 
Sandawe | 
| ■!桑达维语族(82) | 
 | 
Sandawe | 
| □!桑达维人(82) | 
 | 
Sandawe | 
 | 
■!哈扎语族(173) | 
Hadza | 
| ■!哈查语族(82) | 
 | 
Hadza | 
| □!哈查人/肯迪加人(82) | 
 | 
Hadza | 
| ■?闪含语系(82) | 
 | 
?!Hamito-Semitic languages | 
| ■闪米特语族(82) | 
■闪语族(165) | 
Semitic languages | 
| ■柏柏尔语族(82) | 
■柏柏尔语族(82) | 
Berber languages | 
 | 
■东柏柏尔语支(167) | 
Eastern Berber languages | 
 | 
■北柏柏尔语支(167) | 
Northern Berber languages | 
 | 
■塔马齐格特语(167) | 
!Tamazight | 
 | 
■塔切赫特语(167) | 
Tashelhit | 
 | 
■塔雷菲特语/雷弗语(167) | 
Tarifit/Riffian | 
 | 
■卡比尔语(167) | 
Kabyle/Kabylian | 
 | 
■塔马舍克语支(167) | 
?Tuareg languages,?Tamasheq | 
 | 
■塔瓦图阿雷格语(167) | 
?Tawa Tuareg | 
 | 
■艾尔图阿雷格语(167) | 
?Air Tamajaq | 
 | 
■廷巴克图图阿雷格语(167) | 
?Tawallammat Tamajaq | 
 | 
■霍加图阿雷格语(167) | 
?Tamahaq | 
| ■科普特语族(82) | 
■科普特语(163) | 
Coptic | 
| ■亚非语系(82) | 
■亚非语系(163) | 
Afroasiatic languages | 
 | 
■南闪米特语(165) | 
South Semitic languages | 
 | 
■阿姆哈拉语(165) | 
Amharic | 
 | 
■!提格尼亚语(165) | 
Tigrinya | 
 | 
■提格雷语(165) | 
Tigre | 
 | 
■中西古拉格语(165) | 
!West Gurage | 
 | 
■东古拉格语(165) | 
!East Gurage | 
 | 
■!南阿拉伯语(165) | 
Modern South Arabian languages | 
 | 
■索马里语(166) | 
Somali | 
 | 
■哈贾尔语(166) | 
?!Hadiyya | 
 | 
■奥罗英语/盖拉语(166) | 
?!Oromo/!Galla | 
 | 
■西奥罗英语(166) | 
?!West Oromo | 
 | 
■阿法尔语/达纳克尔语(166) | 
!Afar | 
| ■乍得语族(82) | 
■乍得语族(167) | 
Chadic languages | 
 | 
■乍得语族西部语支(167) | 
West Chadic languages | 
 | 
■豪萨语(167) | 
Hausa | 
| □豪萨族(83) | 
 | 
Hausa | 
 | 
■比乌—曼达拉语支(167) | 
Miu-Mandara languages/Central Chadic | 
 | 
■布拉语(167) | 
Bura | 
| □布拉族(83) | 
 | 
Bura | 
 | 
■!赫吉语(167) | 
?!Kamwe/Higi | 
 | 
■基尔巴语(167) | 
?!Jilbe | 
 | 
■马发语(167) | 
!Mafa | 
 | 
■中马尔基语(167) | 
Margi | 
 | 
■乍得语族东部语支(167) | 
East Chadic languages | 
 | 
■南塞雷语(168) | 
Nacere | 
 | 
■加贝里语(168) | 
Gabri | 
 | 
■穆比语(168) | 
Mubi | 
| □穆比族(83) | 
 | 
Mubi | 
| □曼达拉族(83) | 
 | 
Mandara | 
| □巴德族(83) | 
 | 
Bade | 
 | 
■马萨语支(168) | 
Masa languages | 
 | 
■马萨语(168) | 
Massa/Masana | 
| □马萨族(83) | 
 | 
Massa | 
 | 
■马尔巴语(168) | 
Marba | 
 | 
■穆塞伊语(168) | 
Musey | 
| □安奎族(83) | 
 | 
??? | 
| □安加斯族(83) | 
 | 
Angas | 
| □科托科族(83) | 
 | 
Kotoko | 
| □博勤瓦族(83) | 
 | 
??? | 
| ?西班图人(84) | 
 | 
?West Bantu | 
| ?东班图人(84) | 
 | 
?East Bantu | 
 | 
■!澳大利亚语系(174) | 
Austronesian languages | 
 | 
■马来—波利尼西亚语族(189) | 
Malayo-Polynesian languages | 
 | 
■马来—波利尼西亚语族西部语支(189) | 
??? | 
 | 
■马达加斯加语(174) | 
Malagasy | 
 | 
■印欧语系(174) | 
Indo-European languages | 
 | 
■阿非利坎语(174) | 
Afrikaans |